Kredyty - co trzeba o nich wiedzieć?

Jeżeli zapytalibyśmy przeciętnego Polaka o najważniejsze elementy oferty banków, to w ramach odpowiedzi prawdopodobnie wymieniłby on kredyty oraz lokaty. Wspomniane produkty finansowe nadal stanowią trzon bankowej oferty. Jeżeli chodzi o kredyty, to wydają się one o wiele bardziej zróżnicowane od lokat. Właśnie dlatego postanowiliśmy dokładniej przedstawić najważniejsze kategorie kredytów bankowych. Najpierw warto jednak wyjaśnić, czym w ogóle jest kredyt bankowy.

Kredyt zaoferuje nam tylko bank lub SKOK

Kredyty bankowe dość często bywają mylone z pożyczkami. Warto wiedzieć, że istnieją bardzo ważne różnice pomiędzy tymi kategoriami produktów finansowych. Zgodnie z ustawą prawo bankowe, udzielanie kredytów zostało zarezerwowane tylko dla banków. Na podstawie odrębnych przepisów, mogą to również robić SKOK-i, czyli spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.

Trzeba zwrócić uwagę, że banki oraz SKOK-i posiadają również ustawowy monopol na oferowanie depozytów (kont i lokat). To właśnie środki pochodzące z depozytów służą do finansowania kredytów. Dlatego pracownicy banku lub SKOK-u muszą skrupulatnie badać kondycję finansową osoby lub firmy wnioskującej o kredyt. Nieco inna sytuacja dotyczy różnego rodzaju firm pozabankowych. Takie instytucje oferujące popularne chwilówki oraz pożyczki ratalne, nie są zmuszane do bardzo dokładnej oceny przyszłych klientów, ponieważ ryzykują własnym kapitałem i pieniędzmi zebranymi od profesjonalnych inwestorów (np. w ramach emisji obligacji). W artykułach dotyczących pożyczek pozabankowych, czasem pojawiają się takie określenia jak na przykład „kredyt bez BIK” lub „kredyt bez BIK i zaświadczeń”. Warto jednak pamiętać, że te określenia nie dotyczą kredytów jako produktów finansowanych poprzez depozyty bankowe innych osób. Z pozabankową ofertą wiąże się natomiast inne określenie - kredyt konsumencki.

Kredyt konsumencki to szeroka kategoria

Już od dłuższego czasu w Polsce można się spotkać z określeniem „kredyt konsumencki”. Bywa ono nieco mylące, ponieważ do kategorii kredytów konsumenckich polskie prawo zalicza też różnego rodzaju pożyczki pozabankowe. Trzeba wyjaśnić, że pojęcie „kredyt konsumencki” zostało wprowadzone na potrzeby ochrony konsumentów, czyli osób pożyczających od różnych firm pieniądze na swoje prywatne potrzeby. Polskie prawo w szczególny sposób chroni klientów zaciągających kredyt konsumencki (zapewniając im np. możliwość łatwego odstąpienia od umowy).

Przykładem kredytu konsumenckiego jest np. kredyt gotówkowy dla prywatnego klienta w banku lub SKOK-u, kredyt ratalny na pralkę oraz internetowa chwilówka. Taka wspólna klasyfikacja dla potrzeb ochrony konsumentów nie zmienia jednak zasadniczych różnic między pożyczką oraz kredytem (w rozumieniu prawa bankowego). Tak jak już wspomnieliśmy wcześniej, kredyt bankowy jest finansowany oszczędnościami innych osób. Co więcej, musi mieć on charakter celowy, czyli finansować określony cel.

Warto również nadmienić, że nie każda pożyczka pozabankowa ma charakter kredytu konsumenckiego. Przykład stanowią szybkie pożyczki dla przedsiębiorców. Banki i SKOK-i również nie udzielają wyłącznie kredytów konsumenckich. Inny charakter ma np. kredyt hipoteczny oraz kredyt dla firm (np. kredyt inwestycyjny, kredyt obrotowy lub kredyt na start). Generalnie rzecz biorąc, określeniem „kredyt konsumencki” warto posługiwać się tylko wtedy, gdy chodzi o ochronę konsumentów. Dzięki temu unikniemy niepotrzebnego zamieszania dotyczącego nazewnictwa.

Banki chętnie pożyczają również firmom…

Wróćmy do tematu kredytów jako produktów finansowych oferowanych jedynie przez banki oraz SKOK-i. Wspomniane instytucje proponują bardzo wiele różnych produktów kredytowych. Nie sposób opisać ich wszystkich. Postanowiliśmy jednak przedstawić krótką charakterystykę najważniejszych rodzajów kredytu. Mowa o następujących produktach kredytowych:

• Kredyt gotówkowy - służy do finansowania bieżących potrzeb i zwykle nie jest zabezpieczony przy pomocy weksla, zastawu lub poręczenia. Warto wiedzieć, że o kredyt gotówkowy wnioskują nie tylko prywatni klienci. Gotówkowe kredyty czasem są dostępne również dla małych firm.

• Kredyt hipoteczny (kredyt mieszkaniowy) - wyróżnia się zabezpieczeniem w postaci hipoteki. Wspomniana hipoteka obciąża finansowaną nieruchomość (zwykle dom, lokal lub działkę pod zabudowę). Kredyt hipoteczny cechuje się niskim oprocentowaniem (dzięki hipotece) oraz długim okresem spłaty.

• Kredyt samochodowy - zgodnie ze swoją nazwą, służy do finansowania zakupu auta. Samochód stanowi zabezpieczenie wspomnianego kredytu (np. poprzez wpis banku jako współwłaściciela w dowodzie rejestracyjnym). Kredyt samochodowy może być zastąpiony kredytem gotówkowym, którego zaletą jest mniejsza liczba formalności.

• Kredyt ratalny - służy do finansowania zakupów określonego sprzętu w sklepie. Jest on zwykle udzielany w ramach współpracy banku i sklepu oferującego sprzęt elektroniczny lub AGD/RTV. Suma pożyczona w ramach tego kredytu, powędruje wprost do sprzedawcy urządzenia.

• Kredyt dla firm na bieżące potrzeby (kredyt obrotowy) - taki kredyt zwykle ma formę odnawialnego limitu. Kredyt dla firm na bieżące potrzeby może sfinansować np. zakup materiałów potrzebnych do produkcji lub wypłatę wynagrodzeń.

• Kredyt inwestycyjny - o ten kredyt firmy wnioskują, jeżeli zachodzi konieczność sfinansowania większych inwestycji. Kredyt inwestycyjny cechujący się długim okresem spłaty i zabezpieczeniem (zastaw lub hipoteka), może finansować np. budowę nowej hali lub zakup maszyn i urządzeń.

• Kredyt na start - to rozwiązanie użyteczne dla firm rozpoczynających swoją działalność. Zwykle nie posiada on dużej wartości. Kredyt na start dla nowej firmy może mieć np. charakter kredytu obrotowego lub kredytu gotówkowego.

Warto zwrócić uwagę, że powyższa lista obejmuje nie tylko kredyty udzielane klientom prywatnym. W praktyce dla banków bardzo ważni są również klienci firmowi. Mowa o jednoosobowych przedsiębiorcach (bez pracowników), mikrofirmach prowadzonych przez jedną osobę zatrudniającą pracowników, a także o średnich i dużych spółkach. Nie można zapominać, że o kredyt z banków i SKOK-ów wnioskują się również inne podmioty - na przykład samorządy oraz organizacje pożytku publicznego.